ترکمن آدلری
ورود کاربر
شناسه‌ی کاربری:

رمزعبور:


واژه رمز را فراموش کرده‌اید؟
عضو شوید
SmartSection is developed by The SmartFactory (http://www.smartfactory.ca), a division of INBOX Solutions (http://inboxinternational.com)
اسطوره ترکمن ها
نوشته شده توسط MatinGHezeljeh در تاریخ ۱۳۸۸/۱/۲۰ (5780 بار خوانده شده)
اسطوره داستان های حماسی یک قوم است که در سیر تاریخی آن قوم شکل گرفته و در آداب و سنت های اجتماعی تاثیر می گذارد. اساس حرکتها و آمال و آرزوهای آن قوم را شکل می بخشد. پایداری و استواری یک قوم در تبیین دقیق این ارزشها از یک سو و ضبط و تحلیل آنها، از سوی دیگر می باشد.
این ارزش ها در سیر تاریخی و اجتماعی یک قوم گاه به علت فشارهای درونی یا بیرونی، متغیر، تحریف و یا به صورتی ساده شده به نسل های بعدی منتقل می گردد. نسل های بعدی بدون شناخت دقیق از چگونگی شکل گیری آن، با حرکات تقلیدی محض، آن را تقلید می کنند، فی المثل حرکات ظریفی که در هنر قالیبافی و یا نمد وجود دارد برای نسل امروز مفهوم روشنی ندارد.
از مشهورترین اسطوره ترکان، اسطوره «ارکنه گون» است که داستان گم شدن قوم در کوه های «ارکنه گون» و بازگشت موفقیت آمیز به سرزمین پدری است.

« ایل خان، نسل پنجم اوغوز خان، معاصر یا سوینچ خان تاتار بود تا این زمان بین اوغوزها و تاتارها هیچگونه برخورد نظامی و جنگی صورت نگرفته بود. سوینچ خان، بعد از به قدرت رسیدن، قزاق ها و قرقیزها را متحد ساخته بر سر اوغوزها تاخته تمام آنها را نابود ساختند، زن و فرزندان ایل خان نیز به اسارت تاتارها در آمد.
قیان فرزند ایل خان به همراه پسر عموی خود «نکوز» و زن و فرزندان از اسارت تاتارها فرار کرده به میان کوه و دشت رفتند. آنان به کوهی رسیدند که باریکه راهی داشت، آنان از آن راه یافته به وسط کوه ها و جنگله ها رسیدند، به گونه ای که راه برگشت را نمی دانستند، در آنجا جلگه ای یافتند که رودهای پر آب و چشمه های فراوان و درختان میوه و شکار فراوان داشت. آنان در زمستان از گوشت رمه های خود و در بهار از شیر آن تغذیه می کردند، نام آن منطقه را ارکنه گون گذاشتند. (ارکنه به معنای کمره کوه و گون به معنای صحرا و محل سرسبز است.) آنان در آنجا ماندند و فرزندان زیادی آوردند. فرزندان قیان را قیات می گفتند که اینان از نظر تعداد زیادتر از اولاد نکوز بودند، فرزندان نکوز را عده ای نکوزلی و عده ای دورلقان گفتند. (قیان به معنی سیل و چشمه زاری که از کوه به صورت چشمه روان است می باشد. چون فرزندان ایل خان مانند سیل روان می شدند آنان را قیان گفته که قیات جمع قیان است.)
آنان در آنجا به مدت چهارصد سال در ارکنه گون مانده، تعداد زیادی طایفه و تیره پدید آمد. بعد از آن قورولتای (مجلس) تشکیل داده گفتند که ما از پدرانمان شنیدیم که در بیرون از کوه جای وسیعی است که یورت (سرزمین) پدرانمان بوده و به آنجا برگردیم، همه موافقت کردند، ولی هرچه گشتند راه بازگشت نیافتند.
یک آهنگر گفت که در این کوه منطقه ای است که آهن دارد. اگر آنجا آتش روشن کنیم، آهن ذوب شده و ما راه عبور را پیدا خواهیم کرد. طبق دستور آهنگر به تمام افراد ایل دستور جمع آوری ذغال و هیزم را دادند و در مجاور غار روشن کردند و در هفتاد نقطه پل های کوچک ساختند و بدین ترتیب راه عبور را یافته و به سرزمین پدری بازگشتند. از آن پس در بین اغوزها رسم گردید که آهنی را در آتش گداخته به روی آن ابتدا خان بزرگ با چکش می کوبد، سپس بقیه افراد ایل هم این کار را انجام می دهند و عید می گیرند.»

در این اسطوره دو موضوع شاخص است یکی احترام به سرزمین پدری است که ضرب المثل های عامیانه و سخنان بزرگان نیز آمده و حتی در اشعار مختومقلی نیز احترام به سرزمین پدری نمایان است. شاخص دوم نقش آهن و آهنگر است، که این تحول را در ساخت وسایل زندگی نظیر وسایل اسب، وسایل خیش و گاوآهن و ارابه سازی بوجود آورد.

از افسانه های قدیمی و حماسی ترکمن ها، افسانه پیدایش اقوام تکه، یموت و گوگلان است. در این داستان مردی سه زن داشته و در ایام حاملگی، هر کدام از زنها از شوهر شکارچی خود تقاضای گوشتی را می کنند. شوهر برای زن اولش قوچ کوهی را شکار کرده می آورد و برای زن دومش، شکاری پیدا نمی کند در نتیجه گرگی را شکار کرده، جگر آن را برای زنش می آورد و برای زن سومش، گوسفند آبی رنگ که در ضمن لنگ بوده، کشته، می آورد.
هنگام تولد پسران، زنان از شوهر خود برای آنها تقاضای اسم می کنند. شوهر برای پسر اول نام تکه را انتخاب می کند. (قوچ کوهی در ترکمنی تکه نامیده می شود.) و برای فرزند دوم نام یموت و برای فرزند سوم نام گوگلان را انتخاب می کند. وی می گوید که نسل تکه ها مردمانی با فکر و هنرمند، نسل یموت مردمانی مثل گرگ شجاع و دلیر و نسل گوگلان مردمانی عاشق و شاعر پیشه خواهند شد.

در سایر افسانه های حماسی، گوشه هایی از زندگی ترکمن ها ترسیم می گردد که در حرکات اجتماعی و گاه در پوشش زنان و مردان و بعضی نیز در سنت های اجتماعی نفوذ کرده، به دوران ما رسیده است.

منبع
تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن ها، امین گلی

مقالات دیگر در این شاخه در سایت قرار گرفته در تعداد باز دید
شوٚکۆر باغشئ
۱۳۹۴/۴/۱
2837
آجايئپلئق لارئنگ دۆری
۱۳۹۴/۳/۲۶
2429
موُنجۉق آتدئ لار
۱۳۹۴/۳/۷
2530
ائرئم ائنانچ لار - موُنجۉق آتدئ لار - ماتال لار
۱۳۹۴/۳/۷
2372
تۆرکمن خالق ناقئل لارئ / ضرب المثل های ترکمنی
۱۳۹۴/۲/۲۶
4204
گونه های مختلف ادبیات شفاهی مردم ترکمن
۱۳۹۱/۶/۱۳
6097
بررسی جایگاه اسب در ضرب المثل های ترکمنی
۱۳۹۰/۱۱/۱
6217
سونگقئ تورکمن دیلی- صوفی راد
۱۳۹۰/۳/۲۳
6242
خویشاوندی در زبان ترکمن
۱۳۹۰/۱/۱۰
20875
اشعار الحاقی به مختومقلی
۱۳۸۹/۹/۲۲
7927
آدینگ نأمه؟ ( نام توچیست؟) 4
۱۳۸۹/۷/۱۱
5537
اسم انگشت های دست در زبان ترکمنی
۱۳۸۹/۷/۵
9538
آدینگ نأمه؟ ( نام توچیست؟) 3
۱۳۸۹/۷/۱
5130
آدینگ نأمه؟ ( نام توچیست؟) 2
۱۳۸۹/۶/۲۳
3634
آدینگ نأمه؟ ( نام تو چیست؟) 1
۱۳۸۹/۶/۷
11200
افسانه ها و باورداشت ها در بین ترکمنها
۱۳۸۹/۵/۲۷
4748
آلقیشلر و دیلگیلر
۱۳۸۹/۵/۱۴
2992
یانگیلتماچ لار
۱۳۸۹/۵/۶
2653
یوماق لار (کنایه ها و تشبیهات)
۱۳۸۹/۵/۵
5532
ضرب المثل های مربوط به کار (2)
۱۳۸۹/۱/۹
4462
اتحاد در ضرب المثل های ترکمنی
۱۳۸۹/۱/۱
11727
معانی برخی از اسامی دختران ترکمن
۱۳۸۸/۱۲/۱۴
14938
عشق به اهل بیت رسول خدا (ص) در اشعار مخدومقلی
۱۳۸۸/۹/۱
7975
ماتال لار 3
۱۳۸۸/۹/۱
3741
كمینه؛ شاعر و هجونویس تركمن
۱۳۸۸/۸/۱۸
3430
مفهوم مرگ و زندگی از دیدگاه مختومقلی
۱۳۸۸/۸/۱۶
5096
چیستان های مربوط به آلات موسیقی
۱۳۸۸/۸/۱۴
4338
سخنان برخی از بزرگان در باره ی مختومقلی
۱۳۸۸/۸/۱۴
6549
چیستان ها‌ (ماتال لار)
۱۳۸۸/۸/۶
9990
ارزیابی ادبیات ترکمن صحرا
۱۳۸۸/۸/۶
5675
امامان در اشعار مختومقلی
۱۳۸۸/۸/۲
8154
ضرب المثل های مربوط به کار
۱۳۸۸/۷/۱۰
6854
ضرب المثل های مربوط به یول (راه)
۱۳۸۸/۷/۵
3488
اعداد ترکمنی
۱۳۸۸/۶/۲۲
11462
حماسه قورقوت آتا
۱۳۸۸/۶/۲۰
3853
ضرب المثل درباره آب
۱۳۸۸/۶/۳
7470
ضرب المثل درباره زنان
۱۳۸۸/۵/۲۱
7484
ضرب المثل درباره اسب
۱۳۸۸/۵/۲۰
11581
اصطلاحات‌ رایج‌ در محاورات‌ تركمنی‌‌
۱۳۸۸/۴/۱۵
18014
خانواده زبانی اورال – آلتای
۱۳۸۸/۴/۱۰
5448
معانی آراز و اوراز در زبان ترکمنی
۱۳۸۸/۳/۱۴
30626
طرف لارینگ آنگلادیلشی (جهت ها و سمت ها)
۱۳۸۸/۳/۶
2750
الفبای لاتین تركمنی
۱۳۸۸/۲/۲۶
10780
نام های ترکيبی با پيشوند «قار» و «کار»
۱۳۸۸/۲/۲۳
4038
آتالار نقلی
۱۳۸۸/۲/۱۸
4831
اسطوره ترکمن ها
۱۳۸۸/۱/۲۰
5781
ترانه های فولکور
۱۳۸۸/۱/۵
5383
ماتال
۱۳۸۷/۱۲/۱۱
7233
آتالارنقلی 2
۱۳۸۷/۱۱/۲۰
3883
آتالار نقلی (ضرب المثل)
۱۳۸۷/۹/۳۰
52327
گذری بر زبان و ادبیات ترکمن (قسمت چهارم)
۱۳۸۷/۹/۷
3917
گذری بر زبان و ادبیات ترکمن (قسمت سوم)
۱۳۸۷/۹/۷
5556
گذری بر زبان و ادبیات ترکمن (قسمت دوم)
۱۳۸۷/۹/۷
3370
گذری بر زبان و ادبیات ترکمن (قسمت اول)
۱۳۸۷/۹/۳
5425
 
بی‌شک دیدگاه هر کس نشانه‌ی تفکر اوست، ما در برابر نظر دیگران مسئول نیستیم
فرستنده شاخه
ADS
فرهنگ لغت ترکمن سؤزلوک

سایت فرهنگ لغت ترکمن سؤزلوک فعالیت خود را آغاز نمود. این سایت یکی از سایت های زیر مجموعه بایراق می باشد که با تلاش دوستان تصمیم به ایجاد فرهنگ لغت ترکمنی به فارسی و بالعکس گرفتیم که در حال تکمیل شدن می باشد.


www.SOZLUK.ir

آهنگ های پیشواز ترکمنی
برای دیدن تصویر اصلی در صفحه جدید کلیک کنید.