یكی از شیوه های نامگذاری در میان تركمن‌ها، نامگذاری كودك به تناسب تاریخ تولد وی می‌باشد. كودكی كه در روزهای برفی به دنیا بیاید، از نام‌های مركبی كه در آن كلمه «قار، كار/ برف» وجود دارد، استفاده می‌شود. این شیوه در زمانهای قدیم نیز در میان اقوام مختلف ترك كاربرد داشته است: «قارلوق، قارلیغ، قارلق» نام طایفه‌ای است از اتراك.
در فرهنگ تركی «سنگلاخ» اینگونه می‌آورد: «در تواریخ وجه تسمیه آن بر این نهج مذكور است كه چون اوغوزخان از ولایت غور و غرجستان به یورت مراجعت نمود، زمستانی بسیار سرد روی نمود و خان فرمان داد كه هیچكس از لشگریان تخلف ننمایند. جمعی به سبب كثرت برف از ركاب بازماندند، بعد از مدتی كه باز آمدند اوغوزخان آن جماعت را قارلیغ لقب داد.» (1)
در دیوان لغات الترك كاشغری می‌آورد: « گروهی از تركانند چادرنشین جز از غُزان. و ایشان همچنین از تركمانانند.» (2)
در زبان تركمنی امروز، نام‌هایی كه با تركیب «قار» استفاده شده است، عبارتند از:

نام‌های پسران
قاربردی، قارجان، قارجیق، قارخان، قارگلدی، قارلی، قارمان، قارمحمد، قارمراد، قاریاغدی.

نام‌های دختران
قاربی‌بی: خانم محترمه‌ای كه در یك روز بارانی به دنیا آمده، خانم محترمه سپید و برفی.
قاربیكه: زن و خانمی كه در یك روز برفی به دنیا آمده است، زن سپید تن چون برف.
قارپامیق: دختری كه به سپیدی برف و پنبه است.
قارقیز: دختر سپید به سپیدی برف.
قارلی قیز: دختری كه در یك روز برفی به دنیا آمده است.
قارناز: ناز و قشنگ و همچون برف سپید.
قارگُزَل: زیبای سپید چون برف.

دیگر نام‌هایی كه امروزه در میان دیگر اقوام ترك با تركیب «قار، كار/ برف» به كار می‌رود، عبارتند از: (4)
كارای (Karay): ماه و برف، ماه برفی، ماه سپید چون برف، زیبای سپید.
كارتای (Kartay) : همچون برف سپید.
كارداناك (Kardanak): از برف سپیدتر.
كاردلن (Kardelen): نام دختر در میان تركان و از جمله تركمنها. نام تركی «گل یخ (galanthus nivalis)» (3).
كاردیده (Kardide): دختری كه در زمان مشاهده بارش برف به دنیا آمده است.
كارسل (Karsel): سیل بارش برف، سیلی از برف و سپیدی، سیل ناشی از آب شدن برف‌ها.
كارشینتای (karşıntay): سپیدوش و برف مانند.
كاركال / قارقال (Karkal ): سپید چون برف بمان.
كارلیناز/ قارلیناز (Karlınaz): دختر ناز كه در زمان بارش برف به دنیا آمده است.
كارگولتای (kargültay): همچون گل برفی.
كارلیتای (Karlıtay): همچون محل پربرف و برفی، برف‌دار.
كارلوك/ كارلیك/ قارلیق: در قارلوق توضیح داده شد.

شكل نوشتاری «كار/ برف» با توجه به شیوه‌ی تلفظی قدیم تركمنی و تركی تركیه امروزی رواج پیدا كرده است كه از نظر محققین تركمن، با توجه به سلیقه‌های مختلف می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان نمونه كلمه‌ی تركمنی « قاقا / kaka » به معنای «پدر و پدربزرگ» به شكل «كاكا» نیز بكار می‌رود.

زیرنویس
1- سنگلاخ (فرهنگ تركی به فارسی)، میرزا مهدی خان استرآبادی، ویرایش روشن خیاوی، چاپ اول، نشر مركز، 1374، ص 203.
2- دیوان لغات الترك (نامها و صفتها و ضمیرها و پسوندها)، محمود بن حسین بن محمد كاشغری، ترجمه و تنظیم دكتر سید محمد دبیر سیاقی، چاپ اول، نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پاییز 1375، ص 790، ذیل كلمه «قَرلُق».
3- لغات و اصطلاحات علوم زراعی و گیاهی، دكتر مهدی تاج بخش و دكتر رسول جلیلی، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه ارومیه، زمستان 1372.
4- جهت لغت (Kardelen ) مراجعه شود به:
Temel Türkçe Sözlük, Kemal Demiray, 3.baskı, Inkılap Kitabevi, 1994, s 454: kardelen b. a. bot. Nergisgillerden, ilkbahar başlarında çiçek açan soganlı bir bitki (galanthus nivalis

محمود عطاگزلی
برگرفته از مجله یاپراق