ازدواج و تشکیل خانواده در بین همه ی ملل مخصوصاً در بین مسلمانان جهان، به عنوان سنّت رسول الله از قداست و احترام خاصی برخوردار است و طبیعتاً صاحبان عروسی دوست دارند این مراسم را به خوشی و شادی برگزار کنند. «اؤلنگ» به عنوان قسمتی دیگر از ادبیات شفاهی و با توجه به فرهنگ و خصوصیت ویژه قومی به این نیاز ترکمن ها پاسخ مثبت می دهد. این مراسم در دو خانواده که به سبب وصلت فرزندانشان با یکدیگر خویشاوند سببی می گردند اجرا می گردد. روزی که قرار است عروس را به خانه ی بخت ببرند عدّه ای از زنان از طرف عروس و عدّه ای از جوانان از طرف داماد در دو گروه جداگانه و کاملاً جدا از هم در مقابل هم قرار گرفته شروع به خوانندن «اؤلنگ» می کنند و این کشمکش و مسابقه ی شاعرانه تا بدانجا ادامه می یابد که نهایتاً طرف عروس باید که مغلوب گردد تا مجبور شوند عروس را تحویل دهند. بدیهی است اشعاری که در اؤلنگ خوانده می شوند عمدتاً طنز گونه، ظریف و شادی آفرین است و ناظران مسابقه (کودکان، پیرزنان و پیر مردان) را نیز به وجد و هیجان وا می دارد. در آخر مصرع دوم هر بیت از دو بیتی هایی که در اؤلنگ خوانده می شود کلماتی چون «یار ... یار»، «های اؤلنگ، های- های اؤلنگ»، «لِـیران» آورده می شود.
مثال:
شــادلیـــق اوچــیــن اؤلنـگی ........... باشلاغــایلی یــــار- یـــــار
قـیـز- گلیــن لنگ گــؤونیـنی ............ خــوْشـلاغـایلی یــار- یـــار
قـنـــد و شـــکـر ازیـلمــیــش ............ دهـــــــانیــنــدا لِـــــیـــران
چهار طرافدان دوست گلـسیـن ......... تــوْی دوُر بـوُگـﯚن لِــیران
اؤلنگ – اؤلنگ های اؤلنگ .............. اؤلنگ کــؤپدﯚر یــار- یــار
اؤلـنــگ آیــدار دیـلـینـــگــدن ............ بیــرجه اؤپـدیـر یــار- یــار

مفهوم اساسی شعر در بیت دوم مستتر بوده و هر مصرع از 6- 7- 8 سیلاب تشکیل می شود. تاریخ پیدایش «اؤلنگ» به دورانی بسیار دور بر می گردد. و این شاخه از ادبیات شفاهی نیز با زندگی اجتماعی زنان ارتباط مستقیم دارد. «اؤلنگ» در آموزش آداب و رسوم مربوط به عروسی ها ، در شناخت تاریخ گذشتگان کمک فراوانی به ما نموده و سرشار از معلومات سودمند و قابل یادگیری در روانشاسی مردم مخصوصاً روانشانسی جامعه ی زنان می باشد.
به چند مثال توجه کنید:

ایکــی صــاندیق یان قــوْیـان ............. قــوُلپی تـــاولی یـــار- یـــار
بــیـزدن ســیزه قـیـز گــیتسه ............ زؤلپـــی تــاولی یـــار- یـــار
قـیــز اِنــــه دن آیــــریلســــا .............. حــــاسراتــــلی بــوْر لِــیران
قـــنـــد و شکــــر قــــاریلسا .............. لـذّتــــــــلی بــــوْر لِــیــران
یـوُمـوُرتغــانینگ آغــی دک ............... آغــــی مـــــــنـم یـــار- یـــار
برن سـﯚیدینگه راضی بــوْل ............. جــــانیـــم انـــم یــــار- یــــار
ایشیــک دأکــی آرپــــانینگ ............. بــوْیی کــلته هـــایی- هـــای
بــــوُقجـاسیـــنی ســـــالماغـا .......... گـــتـير هـــالتا هــايی- هــای
گــــــؤوین آلان یــنــگه لِـــر ............... آغـــــلامـاسین یــــار- یـــــار
انــــه سی نینگ بــــاغرینی ........... داغـــــلاماسی یــــار- یـــــار
ایکـــی اؤیــــﯚنگ آراسیــنا .............. آقـــار ســـالما هـــایی- هــای
مـنیـنگ دیــــیـــِن کــــپیـمی .......... گــؤونه آلمـــا هــایی- هـــای
آغـــــلاما قـــیــــز آغــــلاما ............. تــوْی سنینگکی یـــار- یــــار
بـــــوْســـــاغاسی طــــلادان ......... اؤی سنینگکی یـــــار- یـــــار
بــــــاغـیمـیـــزدا اﯚزﯚم لـر ............ بیشیپ اوْتیــر یـــــار- یــــار
دپــــه سیـنـــــده بلبـــــــل لـر ......... اؤیشیپ اوْتیـــر یــــار- یـــار
یـﯚک اﯚستـﯚنده جانگ قـوْیسانگ ............ جـــینگرداشــــار یـــار- یـــار
تــــأزه گِــــلــن ینــــــــگه لـر ........... هـﯚنگــﯚردشــــر یـــار- یــار
گــلـنیمـیزینـــگ اؤیــــﯚنــده ........... بـــاردی یـﯚزیک یـــار- یــار
انــــــــــه ســی وعــده اِتـدی ......... بــرسین یـﯚزیک یــار- یـــار
دِروزأنـی گینــگ آچـینــــگ ............ نــوُر یــاغیارلا یـــار- یــــار
آچ- قـوْجاغنگی دوْغــان جان ......... یـــار گـــلیأرله یـــار- یـــــار
قــــاواچــانیـنـــــگ قــوْراسی ......... کــــؤپ اکــــنی یـــار- یـــار
شـــــوُ کمپـیـرینگ ییغـنـــانی ........ گـپ اکـــنی یــــــار- یـــــــار
منیـنــــگ قـیـــزیـــم آی پـارا .......... گــــیو قــــارا یــــار- یـــــار
قــــــارا دییـمـــــانگ گـیه وی .......... گـــیو ســــره یــــار- یــــــار
قــــیـــــزی آلان ینــــــــگه لـر ........... آسســــا یـــــؤرأنگ لِـــیران
آق ســﯚیت بــــرن انــــه سین ........ غــــــــــصّه آلار لِـــــــیـران
گـــــﯚل بــــرینـــگ گـﯚلن لره ........... گـﯚل قـــــــدریـن بــــیلـِن لره
جـــــانیــم صرف ایـــــــلأرین ........... بـــیر ســـؤزگه دوُران لارا


منبع
سیری در ادبیات شفاهی ترکمن
تهیه و تنظیم: شمس الدین آق
برگرفته از سایت انجمن فرهنگی ترکمنهای مقیم گوتنبرگ