هرچند شب قدر دقیقاً مشخص نشده است ولی در بین تركمن ها از قدیم ‌الایام و با استناد به شواهدی که فقهای ترکمن بیان می‌کنند، این مراسم در شب بیست و هفتم ماه مبارك رمضان برگزار می‌شود. تركمن‌ها معتقدند كه در این شب، دو پیامبر الهی یعنی حضرت خضر و حضرت الیاس ظاهر می‌شوند و هركس با آنها برخورد كند، خوشبخت می‌شود.
تركمن ها برای این شب خجسته، برنامه ها و مراسم هایی را هم تدارك می بینند كه بیشتر به جشنی بومی- مذهبی می ماند. آنها این شب را همچون عیدی بزرگ پاس می دارند و به میهمانی و شب نشینی و شادی می پردازند.

هرچند شب قدر دقیقاً مشخص نشده است ولی در بین تركمن ها از قدیم ‌الایام و با استناد به شواهدی که فقهای ترکمن بیان می‌کنند، این مراسم در شب بیست و هفتم ماه مبارك رمضان برگزار می‌شود. تركمن‌ها معتقدند كه در این شب، دو پیامبر الهی یعنی حضرت خضر و حضرت الیاس ظاهر می‌شوند و هركس با آنها برخورد كند، خوشبخت می‌شود.
تركمن ها برای این شب خجسته، برنامه ها و مراسم هایی را هم تدارك می بینند كه بیشتر به جشنی بومی- مذهبی می ماند. آنها این شب را همچون عیدی بزرگ پاس می دارند و به میهمانی و شب نشینی و شادی می پردازند. زنان تركمن از شب های قبل برای این شب، سفره‌ ی مخصوصی پهن کرده و بر آن آجیل، میوه، شیرینی و نوعی شیرینی خانگی به نام «بیشمه» و آرد گندم به نام «قاوورداق» و «تالخان» و سمبوسه‌ی گوشتی به نام «بؤرک» می‌گذارند. معمولا تركمن ها همه این خوردنی ها را به اضافه فرنی، سر سفره می نهند و منتظر مهمانان خود می مانند.
در همین شب نشینی هاست كه دست به دعا بر می دارند و درد ها و حاجت هاشان را زمزمه می كنند. آنها بر این باورند كه در این شب خضر و الیاس، در میان زمینیان در گردش اند و به هر كس بر خورند، دعایش را برآورده می كنند. این انگاره افسانه آمیز باعث می شود، همه برای بیدار ماندن و دعا كردن مشتاق باشند. علاوه بر این تركمن ها معتقدند در این شب تمام آب های شور دنیا ، شیرین می شوند. مطمئنا این انگاره ثابت نشده است اما با این همه نشانگر عمق اعتقادات محكم مردم و علاقه و پیوندی ست كه با این شب دارند.

یکی دیگر از رسومات این شب، آن است که از طرف خانواده‌ی داماد برای نوعروس یا دختری كه تازه نامزد شده، هدیه‌ای برده می‌شود. دختران تركمن در شب قدر كه به، قدر گیجه معروف است، چشم انتظار همسر آینده خود می مانند. آنها می دانند كه قرار است به مناسبت این شب عزیز هدیه ای از او بگیرند و اعتقاد دارند این هدیه خوش یمن است و برای زندگی بركت می آورد.
این هدیه در زبان محلی، «قدر ایمیش» نام دارد و نشانگر اهمیت و ارزش این شب نسبت سایر شب های سال است. تركمن ها در قاموس بومی و اعتقادی خود، این هدیه بردن برای نو عروس را خوش یمن و برای زندگی آن زوج، مبارك می دانند. چرا كه این شب، شب نزول قرآن است.

در این شب همچنین برخی از دختران جوان دسته‌جمعی در فضای باز، گرد هم می‌نشینند و تصنیفی بنام «لاله» را بصورت گروهی و با صدی بلند در دل شب می‌خوانند. نواختن «قوپوز» (زنبورک) توسط دختران نیز از دیگر مرسومات این شب است.
كودكان هم برای این شب زنده داری به یادماندنی سال، برنامه و رسوم خاصی دارند كه با شور و شوق اجرا می كنند؛ از جمله نوعی بازی محلی ست كه «آی ترك – گون ترك» نامیده می شود كه ریشه از ادبیات فولكلور مردم تركمن می گیرد. در این بازی براساس افسانه های تركمن، بچه ها در واقع به ماه و خورشید تشخص می بخشند. در این بازی، ماه ( آی) «دختر» و خورشید ( گون یا گونش) «پسر» است. و به این ترتیب است كه شب قدر در تقویم مردم تركمن ، به عنوان یك ضیافت پرشكوه برجستگی خاصی پیدا می كند.

منبع
برگرفته از فصلنامه یاپراق و سایت دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن