شهر گرگان یا همان استرآباد بر اساس متون مکتوب، آثار تاریخی چندین هزار ساله دارد. در گذشته فضا در قدیمی شهر همیشه هسته اولیه شکل گیری شهر بوده است و بر فضایی چون مرکز شهر، محلات، گذرگاهها، میادین و ... استوار بوده است.
بافت قدیمی به جا مانده در استرآباد غالبا متعلق به دوران صفویه، زندیه و علی الخصوص وابسته به سبک دوران قاجار است، در معماری بافت قدیم، عواملی مثل آب، زمین، تابش نور خورشید و همچنین عوامل اجتماعی فرهنگی نقش به سزایی داشته است.
گرگان توسط بارویی به طول 6 کیلومتر محصور بوده است و بر نقاط مختلف این بارو و به فاصله های معین برجهایی قرار داشت که در آنها قراولان از شهر محافظت می کردند، رفت و آمد از 4 دروازه انجام می گرفت.
در حاشیه بیرونی باروها خندقی عمیق حفر شده بود که از خاک آن باروها را بنا کرده بودند، از اواسط حکومت قاجار استرآباد به سوی تخریب و ویرانی کامل رفت و در اوایل حکومت پهلوی اول باقی مانده آنهم از بین رفت و با معماری و فرم امروزی دوباره شکل گرفت.
آقا محمدخان قاجار در این شهر به دنیا آمد و گرگان عنوان پایتخت خانوادگی حکومت قاجار محسوب می شود و بنام دارالمونین معروف بوده که در روی سکه های بعد از صفوی ضرب این شهر مشاهده می شود و آثار ساختمانی زیادی از دوران صفوی نادرشاه و قاجار در این شهر ساخته شده که بعضا نیز باقی هستند.
گرگان در سال 1304 به شهرستان تبدیل شد و امروز مركز استان گلستان، شهری در متن طبیعت با دیدنی های فراوان است. مساحت این شهرستان در حدود 4/3558 كیلومتر مربع و جمعیت آن در سال ۱۳۸۵، برابر با ۴۰۱۳۹۹ نفر، که جمعیت خود شهرستان گرگان 274438 نفر بوده است. این شهرستان داراى دو بخش مرکزى و بهاران است. بخش مرکزى سه دهستان استرآباد جنوبى، انجیرآباد و روشن‌آباد را در بر مى‌گیرد و بخش بهاران شامل دو دهستان استرآباد شمالى و قرق است. مهم‌ترین شهر و روستاهاى گرگان، جلین ‌آباد علیا، رنگیان، لمسک، سرخنکلاته و نوده ملک هستند.
با توجه به موقعیت جغرافیایی و ارتفاع زمین، آب و هوای این شهرستان متنوع است. در قلل مرتفع آب و هوای معتدل و سرد كوهستانی و در قسمت كوهپایه ها و قسمت های مركزی آب و هوای معتدل و مرطوب وجود دارد. آثار منقول و غیر منقول متعلق به دوران پیش از تاریخ كه از نقاط مختلف این شهرستان از جمله تورنگ تپه و شاه تپه و ... به دست آمده نشانگر حضور دیرینه انسان ها و تمدن در این منطقه است كه تا هزاره ششم پیش از میلاد قدمت دارد.
از مهمترین اماكن مذهبی، تفریحی و آثار باستانی این شهرستان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- موزه گرگان
2- مدرسه عمادیه
3- كاخ آقا محمد خان قاجار
4- مسجد جامع گرگان
5- پارك جنگلی النگدره
6- جنگل رنگو
7- جنگل شصت كلا
8- باران كوه
9- آبشار دوقلوی زیارت
10- آبگرم زیارت
11- تورنگ تپه
12- پارك جنگلی ناهار خوران
13- پارك جنگلی قرق
14- روستای زیارت
15- ارتفاعات هزار پیچ
16- كاروانسراهای سنگی قزلق، دیمه لو و رباط سفید
17- روستای چهار باغ
18- امامزاده های اسحق (نور )، عبدالله، نه تن، مرادبخش، محسن، بی بی هور بی بی نور، طیب قرن آباد.
سوغات و ره آورد سفر شهرستان گرگان عبارتند از: قالی، قالیچه، پشتی ترکمن، جاجیم و منسوجات صنایع روستایی و از شیرینی های محلی حلوا اماج، نان خرمایی، زنجبیلی، نانک (پادرازی) را می توان نام برد.

مشاهده تصاویر شهر گرگان